دانشجو موذن جامعه است اگر او خواب بماند نماز امت قضا می شود

 

میدان ۷۲/ مرتضی محمد پور مقدم: دانشگاه یک مکان مقدس برای انجام کارهای مقدس می باشد . فضای عقلانیتی که در دانشگاه وجود دارد سبب گشته این مکان محلی برای بروز و ظهور ایده و تفکر و ابداعات و رصد هوشمندانه مسائل جامعه (سیاسی اقتصادی فرهنگی) و گام برداشتن در جهت رفع مشکلات موجود و گذاشتن راهی نو در جلوی مسئولین و جامعه به منظور بالاتر بردن کیفیت کارها می باشد . معمار کبیر انقلاب امام خمینی (ره) درباره دانشگاه تعبیری بسیارعمیق به کاربرده اند که دانشگاه مبدا تحولات است . این سخن وظیفه دانشجویان را سنگین تر می کند چرا که تاثیر گذاری درجامعه به مراتب سخت تر از تاثیرگذاری در محفلی کوچک به منظور ایجاد تحول می باشد . نگاه ژرف امام به مقوله دانشجو و دانشگاه و همچنین وجود ظرفیت فکری و نیروی جوان متعهد و خلاق و انقلابی در دانشگاه سبب چنین نگاهی از سوی ایشان شده است .

جنبش دانشجویی یعنی دانشجوی متحرک و فعال که یکی از مهمترین وظایفش تلاش برای فهمیدن و تفکر است . تفکر درباره مسائل گوناگون و آوردن حرفی نو به میدان اندیشه، همراه با یک حرکت صحیح و جهتگیرى درست . یکى از کارهایی که باید در جنبش دانشجویی انجام شود مشخص کردن اصول است. ما اصولى داریم که باید از این اصول تخطى نشود یعنى به نام فکرپردازى و اندیشه‌پردازى، از اصول انحراف پیدا نشود . در واقع اصول، شاخصهاى راه صحیح و صراط مستقیم است . هیچ کس در محدوده‌ى صراط مستقیم زندانى نشده است و اجبار به پیمودن صراط مستقیم در هیچ کس نیست. این اصول کسى را اجبار و الزام و همچنین محدود نمیکند، بلکه این اصول انسان را هدایت میکند و به او میگوید که اگر چنانچه بر طبق این اصول حرکتی انجام شود منجر به نتیجه مطلوب خواهد شد و چنانچه از این اصول تخطى صورت بگیرد به هدف نهایی نخواهد رسید .

دانشجو و تشکل های دانشجویی نباید اسیر کار حزبی شوند و زیر پرچم یک حزب رفته و مطالبات آن را در دانشگاه دنبال کنند . چنین کاری دون شان جنبش دانشجویی است که افتخارش این است به حزبی وابسته نیست و بصورت مستقل و فراجناحی مسائل مختلف را بررسی کرده و مطالبات ، پیشنهادات و انتقادات خود را بیان می کند . اما متاسفانه این روزها می بینیم جنبش دانشجویی و برخی دانشجویان از وظیفه اصلی خود – که تولید علم و در کنار آن بالابردن سطح فکری و اعتقادی و همچنین پیدا کردن راه حل برای مشکلات کشور می باشد – عدول کرده و تبدیل به شاخه دانشجویی یک حزب شده اند همانند گذشته که دفتر تحکیم وحدت تبدیل به شاخه دانشجویی اصلاح طلبان رادیکال و در برخی موارد شاخه ضد انقلاب و ملی مذهبی ها شده و ابزار دستی برای رسیدن به آمال و اهداف آنها گشته بود .در اینجا لازم می دانم برخی از مواضع و عملکردهای دفتر تحکیم وحدت در دوره سازندگی و اصلاحات را بیان کنم .

در سال ۱۳۶۸ دفتر تحکیم بحث رابطه با آمریکا را استراتژی ضدانقلابی عنوان می کند که از مغزهای معیوب و علیل دارای ضعف نفس تراوش می کند . دفتر تحکیم صراحتاً بیان می دارد : میان ما و آمریکا رابطه قهرآمیز و خونین است و تنها راه انقلابیون خط امام ، مبارزه خونباری است که تا اضمحلال نظام سرمایه داری بر جهان ادامه خواهد یافت . با مرور زمان و نفوذ جریان های لیبرال، استحاله و دگردیسی بر این تشکل دانشجویی سایه افکنده و تغییرات ژرفی بر گفتمان غالب این جریان داشته است .
در سال ۱۳۷۵ در مراسم بزرگداشت ۱۳ آبان، از شخصیت هایی برای سخنرانی دعوت می شود که روزگاری خود از رهبران تسخیر لانه جاسوسی بودند ولیکن با تجدیدنظرطلبی از راه رفته اظهار ندامت می کردند .در سال ۱۳۷۶ حرکت نمادین «به آتش کشیدن پرچم آمریکا به بهانه اینکه این اقدام برخلاف عرف بین المللی است و بی احترامی به ملت آمریکا محسوب می گردد، از مراسم ۱۳ آبان حذف گردید!» چنین سیری تا بدانجا پیش رفت که دیگر در تشکیلات دفتر تحکیم وحدت سابق که در مسند شاگردی فعالان ملی- مذهبی تکیه زده بودند طرح «استکبارستیزی» جایگاهی نداشت و تنها شعار دفاع از حقوق بشر و آزادی- از منظر لیبرالیسم- داعیه مدعیان دموکراسی را شامل می شد .

در دوره زمانی ۷۶ تا ۸۰ دفتر تحکیم وحدت به تأ سی از جناح موسوم به چپ، بر قانونگرایی، تعمیق گفتگو، نقد منصفانه و نرمش در برابر آمریکا تأکید می ورزید و در عمل ، چنان کردند که شأن جنبش دانشجویی را به اندازه گروهک های اپوزیسیون تنزل دادند.
نقش غیرقابل انکار دفتر تحکیم وحدت در اغتشاشات ۱۸تیر ۱۳۷۸ نمونه بارزی است که با وجود تبعات گسترده ای که داشت هیچ گاه از ذهن جامعه دانشگاهی محو نمی گردد. تنها یک سؤال از اعضای دفتر تحکیم؛ آیا « در خیلی از این موارد شما هستید که می اندیشید یا دیگرانند که می اندیشند و اندیشه های خود را روز و شب به شما تلقین و تکرار می کنند. کلیشه ها شما را در مسیر دلخواه دیگران به حرکت درمی آورند و از زحمت فکر کردن و اندیشیدن باز می دارند؛ یا شما هستید که می اندیشید و در مسیر دیگران گام می نهید. و البته پس از اندیشه و ایمان و باور به آن، نوبت به بروز و عمل می رسد.» یا خیر؟!

توجه به این نکته ضروری است که ما نمی گوییم فعالیت سیاسی توسط دانشجویان و تشکل ها انجام نشود به عکس باید جریانات دانشجویی تحولات سیاسی را رصد کرده و نسبت به آن تحلیل داشته باشند اما نباید این کارها منجر به سیاسی کاری ، برهم زدن آرامش دانشگاه و ایجاد فضایی احساسی بدور از عقلانیت در دانشگاه شود و عده ای از دانشجویان نباید خواسته های احزاب خارج دانشگاهی را که در پی از بین بردن آرامش فضا و ایجاد اغتشاش هستند انجام دهند و همچنین باید از این کار پرهیز کنند که با تحریکات بیرونی همانند دوره اصلاحات مطالبی خلاف واقع و مغرضانه علیه اسلام ، ارزش ها و نظام جمهوری اسلامی بنویسند چرا که با این کار خواسته معاندین و منافقین و بدخواهان نظام را محقق خواهند کرد و در این میان نقش مسئولان دانشگاهی بسیار حائز اهمیت است که با هوشیاری و ذکاوت بالای خود به مانند پدری دلسوز عمل کرده و نگذارند گروه هایی که دنبال برهم زدن آرامش دانشگاه هستند فعالیت کنند تا حوادث تلخ دوره های گذشته تکرار نشود .

در انتها یادداشتم را با جمله ای از شهید بهشتی به پایان می رسانم که فرمودند : دانشجو موذن جامعه است اگر او خواب بماند نماز امت قضا می شود . دانشجویان بدانید اهدافی مهمتر از دنبال کردن امیال احزاب برعهده ماست که باید تمام تلاشمان را صرف تحقق آن ها بگردانیم مواظب باشیم نماز یک ملت را با خواب غفلت دنبال کردن اهدافی پوچ و سطحی قضا نکنیم .

مرتضی محمدپور مقدم
کارشناس علوم سیاسی دانشگاه فردوسی